10 najczęstszych błędów popełnianych przez początkujących autorów

2. Fabule lub postaciom w powieści brakuje spójności

U wielu początkujących pisarzy postaci lub wątki pojawiają się, a potem znikają. Wątki główne lub poboczne zostają porzucone i nierozwiązane. Dobrym sposobem, pozwalającym tego uniknąć, jest poproszenie kogoś znajomego, by przeczytał książkę, zanim zdecydujesz się ją wysłać do redaktora. Dlatego pokaż maszynopis komuś, kto go krytycznie przeczyta. Poproś też, by szczerze powiedział Ci o wszystkim, czego nie rozumie albo co nie ma dla niego sensu. Nie obrażaj się, jeśli inaczej niż byś chciał odbiera Twoją opowieść. Przemyśl jego sugestie i pomyśl, co mógłbyś poprawić.

3. Rozwleczone i kwieciste zdania. Nienaturalny język, nadużywanie przymiotników i przysłówków

Nadużywanie przymiotników i przysłówków sprawia, że zdania są zbyt długie i trudne do zrozumienia. Język powieści staje się przez to nienaturalny. Opowieść się “ciągnie”, a czytelnik zaczyna się gubić w tym, co jest ważne. A to dzięki czasownikom historia staje się wartka i wciąga czytelnika. Dlatego, cyzelując zdania swojej powieści, nie nadużywaj przymiotników i przysłówków. Pamiętaj, że chcesz zwrócić uwagę czytelników na swoją historię. Zbyt kwiecisty język może ich od niej odciągnąć.

4. Przewidywalny styl i powtarzalne słownictwo

Każdy z nas ma ulubiony zestaw słów czy określeń. Często nie zdajemy sobie sprawy, że ich nadużywamy. Na co dzień, gdy w rozmowie ze znajomymi w pracy nadużywamy przymiotnika “fantastyczny”, to tak bardzo nie razi. Jednak zbyt częste powtórzenia pewnych fraz na kartkach książki mogą sprawić, że czytanie tekstu zaczyna być męczące. Jak tego uniknąć? Korzystaj ze słownika synonimów. Ilekroć złapiesz się na tym, że powtarzasz dane słowo zbyt często, sprawdź, jakim innym określeniem możesz je zastąpić. Na przykład wyraz “mówić” ma wiele odpowiedników – “twierdzić, konkludować, wypowiadać, powiadać” i jeszcze kilka innych. Najlepiej zrób sobie listę najczęściej używanych przez siebie zwrotów. Znajdź przynajmniej pięć zamienników i korzystaj z tej listy, gdy piszesz. Ponadto zmieniaj długość i strukturę zdań. Niech Twoi bohaterowie używają różnorodnych zdań, niech ich struktura odzwierciedla ich osobowość, środowisko czy sytuacje, w których się znajdują.

5. Nie używaj frazesów czy komunałów

Udoskonalaj i odciskaj własne piętno na potocznych określeniach i porównaniach. Używaj stereotypów do nadania wyrazistości postaci. Jednak wywracaj te stereotypy do góry nogami, gdy definiujesz osobowość lub relacje między bohaterami. Pisanie nigdy nie powinno być przewidywalne. Zmień utarte schematy myślenia na własne, bardziej twórcze. Obrazy, których używasz, powinny być nowe i świeże, nieoczywiste dla czytelników. Przecież chcesz, by przewracali strony Twojej książki i nie mogli się doczekać, by dowiedzieć się, co jest w następnym akapicie.

6. Przewidywalne postaci

Nie pozwól, by Twoi bohaterowie byli sztampowi. Nie odsłaniaj całej złożoności ich charakteru czy historii na pierwszych stronach książki. Czytelnik i tak nie przyswoi wszystkich informacji od razu. Jeśli będziesz chciał mu opowiedzieć wszystko za jednym razem, to dostanie zadyszki. Stopniuj informacje i wątki. Trzymaj czytelnika w ekscytującym napięciu.

7. Narracja lubi obrazy, nie może być przegadana

Narracja może opisywać, ale nie komentować. Sceny powinny pokazywać, jak bohaterowie działają i współdziałają. Jednak to nie znaczy, że należy uciekać od opisu. Pokaż relacje między postaciami Twojej opowieści. Zdarzenia między nimi nie powinny rozgrywać się w próżni. Twoja narracja powinna rozwijać to, co się dzieje między bohaterami. Nie pisz po prostu: “na ulicy było głośno”, opisując drogę Twojego bohatera do pracy. Możesz przecież napisać: “W drodze do biura trafił na demonstrację młodych bezrobotnych. Jeden z nich, wysoki blondyn, wykrzykiwał coś o godnej pracy i płacy. Niezorientowani kierowcy, którzy stali w korku nieco dalej od demonstrantów, trąbili nerwowo jeden na drugiego”. Jeśli pokażesz czytelnikowi coś wystarczająco dobrze pewnymi obrazami, nie ma potrzeby, by szczegółowo tłumaczyć sytuację.

8. Przydługie dialogi

Dialog wymaga, by ludzie współdziałali ze sobą. Definiuje postaci i relacje między nimi, tworzy sceny. W powieści spełnia bardzo ważną rolę. Powinien zawsze pokazywać dwie postaci oraz ich reakcje werbalne i niewerbalne. Słowa, które wypowiada Twój bohater, wiele mówią o jego charakterze, statusie czy stanie ducha. Muszą też pasować do okoliczności. Każdy mówi inaczej w danej sytuacji. Ludzie nie muszą wszystkiego wyjaśniać lub zdradzać. To pewne oznaki ich zachowania czy gesty wskazują, w jakiej są relacji. Czy sobie ufają? Czy się nienawidzą, czy kochają? To wszystko może wynikać z podtekstów czy drobnych gestów.

9. Brak logiki i konsekwencji

Wydarzenie musi być spowodowane przez wcześniejsze zdarzenia i doprowadzić do kolejnego. Naturalny rozwój historii zależy od wzajemnego oddziaływania fabuły i postaci. Zachowania Twoich bohaterów muszą wynikać z ich psychicznej dyspozycji. Pamiętaj, że w powieści jedno zdarzenia musi prowadzić do następnego, a współgranie postaci i zdarzeń powinno stworzyć fabułę. Innymi słowy, postaci, które piszą swoje własne historie.

10. Brak umiaru i próba opisania wszystkiego

Wszystko w Twojej historii oddziałuje na czytelników. Dlatego staraj się pokazać i powiedzieć im tylko to, co jest istotne. Nie więcej. Nie mniej. Dodatkowe sceny, żarty, wątki poboczne, które nie posuwają Twojej historii do przodu, mogą znudzić czytelnika i sprawić, że straci do Ciebie zaufanie. Jeśli czytelnicy wciągnęli się w Twoją opowieść, wszystko, co nie jest z nią związane, ich rozczaruje.

Ostatnia rada. Jeśli chcesz uniknąć opisanych błędów, to zrób sobie czasem wolne od pisania. Wyjedź na weekend za miasto, złap dystans, przeczytaj, co napisali inni, a potem wróć do swojego maszynopisu. Przeczytaj go trzykrotnie. Za pierwszym razem przyjrzyj się całości historii, bohaterom i fabule. Czytając tekst po raz drugi, zwróć uwagę na styl. Za trzecim razem skup się już tylko na gramatyce, interpunkcji i ortografii. Dopiero teraz możesz wysłać tekst do redaktora.