Powieść dla dzieci i młodzieży, czyli zadanie pozornie łatwe – część 2
Powieści dla dzieci starszych (10, 11, 12 lat) i te skierowane do młodzieży (13-17 lat) konkurują, i niestety często przegrywają, z licznymi bodźcami i atrakcjami dostępnymi w tym wieku (gry, aplikacje, Internet, filmy, seriale, media społecznościowe). Te dwie grupy najłatwiej i najczęściej zmieniają upodobania, idąc za określonym trendem czy lokalną modą. Jednak sukces sprzed kilkunastu laty serii książek z Harrym Potterem odnotowany w wielu krajach pokazał, że jest miejsce na literaturę i dla tego grona. Od tego czasu jej udział w sprzedaży również na naszym rynku rośnie.
Problemy wieku dojrzewania
Jest kilka ważnych elementów, na które warto zwracać uwagę, pisząc dla czytelników w młodym wieku. Przede wszystkim należy myśleć o oddaniu realizmu świata i problemów młodych ludzi w tym okresie życia. Pamiętajcie, że Waszym potencjalnym czytelnikom większość dnia wypełniają zajęcia w szkole, relacje z nauczycielami, rodzicami i rówieśnikami. Żyją w świecie podzielonym na „my”, czyli znajomi, koledzy, rówieśnicy i „oni”, czyli dorośli (nauczyciele, rodzice). Dla wielu z nich szkoła jest miejscem opresyjnym, które kojarzy się z niezrozumiałymi wymaganiami, stresem sprawdzianów, tarciami w grupie rówieśniczej.
Wasze powieści z jednej strony powinny dotykać problemów ze szkołą związanych, a z drugiej pozwalać oderwać się czytelnikom od codzienności, przenieść się do innego świata. Właśnie to udało się osiągnąć pisarzom najbardziej popularnych tytułów ostatnich lat: seria Tunele, seria Ulysses Moore, seria Wojownicy, seria Kroniki Archeo, seria z Percy Jacksonem. Jeżeli znacie te powieści, zapewne zauważacie, że w większości mają one grupę głównych bohaterów – kilkoro przyjaciół, chłopców i dziewczęta. To z jednej strony niweluje podział na książkę tylko dla dziewcząt lub tylko dla chłopców (wspominałam o tym szerzej w tym wpisie), a z drugiej strony odpowiada rozwojowi społecznemu czytelników w tym wieku. To przecież w tym okresie w realnym świecie zawiązują oni trwałe przyjaźnie, przeżywają pierwsze miłości, tworzą koalicje lub zmagają się z klasowymi wrogami. Dorastanie (indywidualne i społeczne) jest źródłem nowych wyzwań, ale też początkiem długoletnich relacji.
Ważne motywy i gadżety
Świat przygody, wypraw – obecny już w powieściach dla młodszych dzieci – należy teraz wzbogacić motywami walki, drogi, zmaganiem się z przeciwnościami, presją, niepoddawaniem się zwątpieniu, wykazywaniem się inteligencją i sprytem, wiarą w sukces. Jest to etap, w którym relacje między bohaterami są równie ważne co sama akcja. Jeżeli zdecydujecie się umieścić fabułę swojej powieści w świecie współczesnych nastolatków, uwzględniajcie obecne zdobycze technologiczne – smartfony, aplikacje, komunikatory, lokalizację GPS, dostęp do różnorodnego oprogramowania (legalnego i hackerskiego) oraz różnych obszarów Internetu. Tworzona przez Was fabuła pozbawiona takich elementów będzie dla współczesnych czytelników niedzisiejsza.
Wielu pisarzy powieści młodzieżowych znajduje sposób na przeniesienie swoich bohaterów do alternatywnego świata: czy to historycznego (Kroniki Archeo, Ulysses Moore), czy mitologicznego (Percy Jackson), fantasy (Opowieści z Narnii), czy futurystycznego (Felix, Net i Nika). To kostium, który działa na wyobraźnię, uatrakcyjnia, lecz pozostałe składowe są podobne.
Kilka słów o konstrukcji fabuły
Konstrukcja samej fabuły powieści dla młodzieży powinna być już budowana zgodnie z zasadami powieści sensacyjnych dla dorosłych. Kostium fantasy jest wyjątkowo atrakcyjny dla tak dużego grona młodzieży, że znajduje licznych entuzjastów również wśród osób wyrastających z wieku nastoletniego i przechodzących do grupy young adults. Tworzą oni niesłabnące w kolejnych pokoleniach grono entuzjastów powieści J.R.R. Tolkiena, czy wybierają takie bestsellery jak „Gra o tron” R.R. Martina. To oczywiście tylko część z czytelników określanych mianem „młodych dorosłych”. Ich potrzeby i upodobania zasługują na osobne omówienie.
Powieści dla starszych dzieci i dla młodzieży cały czas należą do publikacji, w których wydawcy umieszczają ilustracje. Są one wprawdzie mniej liczne niż te w książkach dla dzieci młodszych, ale często wyrafinowane, pracochłonne, pełne detali i dynamiki.
Tekst przygotowała dla Was Joanna Salak – dyrektorka wydawnicza, inicjatorka i kreatorka publikacji, menedżerka w branży wydawniczej.
Wszystkich, którzy planują napisać książkę dla dzieci zapraszamy na kurs pisania prozy dziecięcej „Od ciekawości świata do opowieści” z Agnieszką Urbańską.
4-tygodniowy kurs odbywa się we Wrocławiu – program >>
a weekendowy kurs w Warszawie – program >>
Przeczytaj też:
Powieść dla dzieci i młodzieży, czyli zadanie pozornie łatwe – część 1 >>
Jak napisać powieść, od której nie można się oderwać? >>
