Rozliczanie honorariów autorskich
Jeżeli minęło pierwszych sześć miesięcy od czasu wydania Twojej powieści, w niedługim czasie możesz się spodziewać przygotowania przez wydawnictwo pierwszego zestawienia sprzedaży i naliczenia honorariów. Część z nich została Ci już przekazana w postaci zaliczki przy zawarciu umowy. Wydawnictwo podsumuje wyniki sprzedaży Twojej książki we wszystkich sieciach księgarń, marketach, księgarniach internetowych i innych punktach, w których książka była dostępna. Sprzedane liczby zestawi z cenami i poda wartość Twojego procentowego honorarium.
Taki właśnie raport powinien trafić do Twoich rąk z wyraźną informacją, czy naliczone honorarium przewyższa wypłaconą zaliczkę. Jeżeli tak, możesz się spodziewać przelewu na kwotę, która jest różnicą między naliczonymi honorariami za dany okres, a wypłaconą zaliczką. Oczywiście kwota ta będzie pomniejszona o podatek dochodowy, który wydawnictwo odprowadzi w Twoim imieniu do Urzędu Skarbowego.
Jeżeli wypłacona wcześniej zaliczka jest wyższa, niż pierwsze wygenerowane honorarium, trzeba czekać do następnego okresu rozliczeniowego na kolejne wyniki. Zazwyczaj są to okresy półroczne. W niektórych wydawnictwach kwartalne. Zdarzają się też wydawnictwa rozliczające się w okresach rocznych, co jest niestety dla autora niekorzystne.
Informacja od wydawcy będzie do końca jasna i kompletna, jeżeli w przygotowanym raporcie znajdą się też dane dotyczące stanów magazynowych jego książki. Autor powinien móc odczytać z raportu ile egzemplarzy jego książki wydrukowano (pierwszy nakład i dodruki), ile przekazano hurtowniom i dystrybutorom, ile jeszcze pozostało w magazynie. Odczytując te dane należy jedynie pamiętać, że nie wszystkie egzemplarze przekazane do dystrybucji będą sprzedane.
Dystrybutorzy mają prawo zwrotu niesprzedanych książek, które trafiają ponownie do wydawnictwa zazwyczaj raz na kwartał. Obserwując wydawnictwa mogę powiedzieć, że im większe wydawnictwo, tym rozliczanie z autorami odbywa się sprawniej. Dzieje się tak częściowo dlatego, że większe firmy inwestują w systemy księgowe, ułatwiające to zadanie. Nie twierdzę, że mniejsze wydawnictwo nie może zrobić rozliczenia równie dobrze i uczciwie. Może, nawet przy użyciu zwykłego arkusza kalkulacyjnego. Pomimo usprawnień ze strony systemów księgowych najważniejsi są zawsze ludzie i ich dobra wola. Większe wydawnictwa są jednak częściej przedmiotem kontroli urzędów państwowych, dlatego w ich interesie jest systematyczne i rzetelne rozliczanie się z autorami, w których imieniu przekazują podatki.
Sprzedaż praw zależnych
Przy rozliczaniu honorariów warto też powiedzieć kilka słów o przekazanych wydawnictwu prawach zależnych (jeżeli w umowie z wydawnictwem autor wyraził na to zgodę). Jest to zgoda na dokonanie tłumaczenia, przeróbek lub adaptacji utworu. Jeżeli powstała adaptacja teatralna Twojej powieści, scenariusz filmowy lub utwór jest sprzedawany po przetłumaczeniu w innym kraju, wydawnictwo w swoim raporcie powinno także wykazać naliczenie honorariów wynikających z tych umów.
Na pewno jesteś ciekawa/y jakie są realne szanse doprowadzenia przez wydawnictwo do adaptacji Twojego utworu? Przyznam, że znikome. Wydawnictwa koncentrują się na sprzedaży książek, a liczba ich pracowników jest zazwyczaj ograniczana do niezbędnego minimum. Staranie się o realizację adaptacji jest czasochłonne, a wynik niepewny. Sam autor ma czasem więcej determinacji i może zdobyć potrzebne kontakty, aby do adaptacji doprowadzić.
Sprzedaż praw do wydań zagranicznych
Trochę lepiej wyglądają szanse sprzedaży sublicencji do innego kraju. Coraz więcej wydawnictw polskich próbuje sprzedać prawa do tłumaczenia książek swoich autorów, dzięki czemu bestsellerowi polscy pisarze mają coraz częściej wydania zagraniczne napisanych utworów. Jednak cały czas jest to dla wydawnictw działanie dodatkowe, oparte na osobistych kontaktach. Czasem wręcz o skuteczności na tym polu decyduje przypadek. To się jednak stopniowo zmienia wraz z przybywającą liczbą coraz lepszych
polskich książek.
Joanna Salak – dyrektorka wydawnicza, inicjatorka i kreatorka publikacji, menedżerka w branży wydawniczej.
Przeczytaj też:
Promocja i sprzedaż książki >>
Od umowy do drukarni >>
Autor i wydawnictwo >>
Powieść dla dzieci i młodzieży, czyli zadanie pozornie łatwe – część 1 >>
Powieść dla dzieci i młodzieży, czyli zadanie pozornie łatwe – część 2 >>
Jak napisać powieść, od której nie można się oderwać? >>
