Sztuka skracania, czyli o zwięzłości tekstów
Jestem istotą rozgadaną, muszę się do tego przyznać. Jednak praca autorska wymusza na mnie troskę o zwięzłość opowiadanej historii. Chciałoby się poddać żywiołowi narracyjnemu i tworzyć wielobarwne fikcyjne światy, brodząc w rzece szczegółów. Ale, jak powszechnie wiadomo, co za dużo to niezdrowo…
Z twórczą precyzją
Piszę książki dla dzieci i muszę pamiętać, że nie jest łatwo przyciągnąć i utrzymać uwagę współczesnych, małoletnich czytelników. Literatura ma przecież konkurencję w postaci przestrzeni wirtualnej. Ideałem jest więc skondensowany językowo, zwięzły i klarowny tekst. Taki, w którym jednocześnie widać autorski styl i specyficzny koloryt opowieści.
Lepienie postaci
Na przykładzie bohatera literackiego można pokazać, czym jest ta prawie mityczna zwięzłość. Zaprezentuję teraz kogoś, kto w baśniowych narracjach dla dzieci pewnie czuje się jak ryba w wodzie. Jest to Wielkolud. Można napisać, w jakim rozmiarze odzież nosi, jakie ogromne ilości serdelków i twarogu zużywa na śniadanie, jak wielkie jest jego łóżko i ile centymetrów liczy kciuk jegomościa. Ale wystarczy podać jeden charakterystyczny detal, który odegra pewną rolę na planie fabularnym. Na przykład ów olbrzym może odciskać na ulicach miast i polnych drogach ślady swoich ogromnych stóp. Potem mieszkańcy zarówno metropolii, jak i wsi wpadają w te dziury. Chcąc się z nich wydostać, krzyczą, płaczą, piszczą. Ale dziwne odgłosy nie docierają do uszu Wielkoluda, który krocząc przed siebie, nie zdaje sobie sprawy z licznych szkód. Gdy to sobie uświadamia, zaczyna chlipać. Robi się niebezpiecznie, państwu zagraża powódź. Czy znajdzie się śmiałek, który ocali królestwo?
Ćwiczenia ze zwięzłości
Trening czyni mistrza (i mistrzynię). Poza pisaniem równie ważne jest skreślanie. Tekst należy poddawać wielokrotnej lekturze i czyścić go z niepotrzebnych epitetów, zbędnych rzeczowników, zawiłych porównań, powtórzeń.
Królewicz na tacy
Na zakończenie niniejszego wpisu proponuję ćwiczenie. Chodzi o to, by nadać tekstowi o wizycie Łakocia w królestwie pikantności postulowaną zwięzłość. Niech zdania staną się krótsze, pewne przymiotniki znikną, ale delikatna żartobliwość pozostanie.
Proszę Państwa o zwartość, gotowość i skrupulatność. Paprykarz, Łakoć i tygrysy czekają.
Królewicz Łakoć, syn króla Cynamona i królowej Wanilii, swoim pojawieniem się w krainie, położonej nad Oceanem Pikantnym, wywołał ogromne zamieszanie. Przywiózł bowiem ze dwie tony pyszności: oblane różowym lukrem babeczki, ciasteczka przekładane marmoladą, chałwę naszpikowaną orzechami pistacjowymi, czekoladowe figurki zwierząt nadziewane kremami, kolorowe galaretki w cukrze, słoiczki wypełnione owocami w syropie.
W Krainie Ostrości i Wyrazistości ludzie na widok słodziutkich specjałów, serwowanych wprost z samochodów ciężarowych, mdleli z wrażenia.
Władca kraju, słynącego z ostrych smaków, król Paprykarz, strasznie się zdenerwował i ze złości posolił sobie herbatę malinową, którą od lat parzył sam, bez pomocy służby.
– O nie! – krzyknął. – Gdy widzę słodycze, to kwiczę! Zabierać mi stąd te mdłe słodkości. A ten cały Łakoć niech opuści moje królestwo, raz, dwa. Jeśli tego nie uczyni, poszczuję go wypasionymi tygrysami, wrr!
Paprykarz nie rzucał słów na wiatr. Ponieważ Łakoć wciąż przechadzał się po głównym placu stolicy, częstując obywateli słodkimi smakołykami, a królewna Paprykówna, patrząc na niego, chichotała i szeptała: „Oj, Łakotku, Łakotku!”, cztery dzikie koty opuściły klatki.
Agnieszka Urbańska
AGNIESZKA URBAŃSKA PROWADZI W MASZYNIE KURS PISANIA PROZY DZIECIĘCEJ:
rozpoczęcie kursu 5 lutego 2022, zobacz program: Czary-mary i coś jeszcze – kurs pisania literatury dziecięcej z Agnieszką Urbańską (poziom I) 5.02 – 26.02 – Maszyna do Pisania
Pozostałe wpisy autorki:
Dreszczyk w książkach dla dzieci, czyli sensacje i sekrety >>
Bajka i inne wspaniałości >>
Gadu-gadu, czyli dialogi w książkach dla dzieci >>
Książki dla dzieci i sentymenty
Pierwsze książkowe zdanie. Udręka i ekstaza?
Gabinet osobowości, czyli bohaterowie dziecięcych książek
Tytuły i pisanie dla dzieci. Zagadnienie praktyczne
