Warsztaty pisarskie u najlepszych. Część czwarta
W poprzednim odcinku…
… Alfred Hitchcock wyjaśnił nam, na czym polega suspens. Przypomnijmy: suspens oznacza bardzo szczególną technikę wywoływania napięcia u odbiorców. „Publiczność wie, że bomba wybuchnie o pierwszej i wie też, że teraz jest za piętnaście pierwsza, bo w scenografii pokoju jest zegar” – mówił reżyser. Dodajmy, że zachodzi tu swoista asymetria: publiczność wie, ale bohater nie wie – dlatego publiczność denerwuje się jeszcze bardziej. Suspens był również ważny dla pisarza, którego dzisiaj odwiedzimy. Będzie to John Le Carré.
Lekcja numer 5, czyli: John Le Carré
Dzisiejsze warsztaty pisarskie są efektem lektury fascynującej książki. „John Le Carré. Biografia” Adama Sismana! Opowieść to szczególna, bo i pisarz szczególny. Większość jego książek to bestsellery, a spora część z nich została zekranizowana w postaci seriali i filmów. Opasłe tomiszcze czytałem z wypiekami na twarzy, co jakiś czas podkreślając fragmenty, które mogą zainspirować adepta literatury intensywnie angażującej uwagę czytelnika. Poniżej przedstawiam kilka cytatów. Kolejność przypadkowa. Nigdy nie wiemy, co się może przydać. Według mnie pisarz to majsterkowicz, który cały czas gromadzi różne materiały, podzespoły, narzędzia z myślą o ich ewentualnym wykorzystaniu w przyszłości.
1. „Każda fikcyjna postać to zlepek różnych inspiracji (…).”
2. Ten bohater „powinien być młody, powinien być kimś, kogo naprawdę moglibyśmy pokochać. Musimy obserwować upadek człowieka pełnego wigoru, człowieka o wiele bardziej energicznego niż Leiser w obecnej postaci”.
3. „Dlaczego nikt nie zajmuje się strukturą powieści? W naszych czasach rzadko zdarza się fabuła, która tak doskonale oddaje ideę i bohaterowie, którzy w tak naturalny sposób pchają do przodu fabułę”
4. „Każdego ranka przeznaczam na pisanie czas między 8:00 a 12:00. Zawsze robię to ręcznie – nigdy nie opanowałem sztuki pisania na maszynie. Pierwszy szkic niebieskim długopisem,poprawki na czerwono, finalna wersja na zielono”.
5. „Nigdy nie rozplanowuję fabuły z wyprzedzeniem, nie ustalam z góry, co się wydarzy. Moim zdaniem zniszczyłoby to element nieprzewidywalności, zaskoczenia”.
6. „Książki rozgrywają się wokół motywu przewodniego i garść postaci, tak jak ‘Z przejmującego zimna’ ukształtowało się wokół motywu fikcyjnej zdrady. Jak dotąd nie musiałem jeszcze nigdy świadomie szukać tematów, które wywołują we mnie twórcze napięcie”.
7. „David [czyli Le Carré] zazwyczaj zaczyna pisać powieść, nie wiedząc, jak potoczy się cała historia.Zna natomiast podobnie jak większość reżyserów filmowych, dokładne zakończenie: ma przed oczami ostatnią scenę, którą zamierza zaserwować widzom na koniec seansu i która pozostanie im w pamięci na długo po wyjściu z kina. Pozwalając opowieści rozwijać się spontanicznie i w nieoczekiwanym kierunku, ma nadzieję poczuć ten sam dreszcze emocji, co czytelnik, który natrafia na kolejne zawirowania i niespodziewane zwroty akcji”.
8. „David zawsze stara się już na pierwszych stronach umieścić wyrazistą postać, borykającą się za jakimś konfliktem”.
9. „David kolekcjonuje postaci z zamiarem wykorzystania ich w przyszłości”.
10. „Pierwszym i niezbędnym atrybutem pisarza, tak samo jak i tajnego agenta, musi być z pewnością nieustanna czujność.Pisarz niczym szpieg musi żerować na swoich sąsiadach (…)”.
11. „Z zachowanych maszynopisów można się na przykład dowiedzieć, że David wymyślił szesnaście wersji pierwszego zdania powieści (…)”.
12. „Tworzył z myślą o przeciętnym odbiorcy, a nie o krytykach. Jak tłumaczył – doświadczenie nauczyło go, że jego czytelnicy są ‘o wiele bardziej otwarci, wrażliwi i przenikliwi niż ludzie, którzy rzekomo przemawiają w ich imieniu”.
W następnym odcinku…
…odwiedzimy Stephena Kinga. Zapraszam!
Michał Larek
Przeczytaj także:
Storytelling
Dżingiel, czyli skuteczna metafora
Jak przyciągać uwagę czytelnika?
Jak zacząć powieść
Warsztaty pisarskie u najlepszych. Część pierwsza
Warsztaty pisarskie u najlepszych . Część druga
Warsztaty pisarskie u najlepszych. Część trzecia
Warsztaty pisarskie u najlepszych. Część ostatnia
Storytelling, czyli sztuka walki
Storytelling i prawo jazdy
Tess Gerritsen, Poe i wspomnienia
Jak zaczął George Lucas?
Zatrzymaj czas!
Jak zaplanować opowieść
Storytelling i neuromarketingp>
